Komishiniin Invastimantii Itiyoophiyaa bara baajataa kana keessa invastimantii kallattiin alaa doolaara biiliyoona jaha hawwachuu fi indaastiriiwwan oomishaa al-ergii irratti xiyyeeffatan irratti xiyyeeffachuuf karoorfachuu isaa beeksise.
Dhaabbanni Pireesii Itiyoophiyaa hogganaa garee babal’ina invastimantii EIC Taarikuu Getachew waliin marii taasiseen, Itiyoophiyaan karoora kana galmaan ga’uuf damee qonnaa fi agro-processing, industirii manufaakchariingii, turizimii, albuudaa fi TQOf dursa akka kennitu ibseera.
Kaayyoon kun Itiyoophiyaan Afrikaa keessatti bakka invastimantii adda duree taasisuuf tattaaffii mootummaan gochaa jiru ifatti agarsiisa. Ji’oota shanan hafan keessatti karoora kana galmaan ga’uuf tattaaffiin waloo taasifamaa kan jiru yoo ta’u, ji’a dhufu sagantaa invastaroota biyyoota adda addaa irraa 500 ol kan irratti hirmaatan ni qophaa’a. Kunis invastimantii kallattiin alaa hawwachuuf carraa guddaa kan uumu yoo ta’u, hojiin invastaroota oomishaa dameelee adda addaa irratti bobba’anii daldala isaanii babal’isuuf hojjetan itti fufa.
Raawwii hojii ji’oota torban darbanii eeruun biyyattiin invastimantii kallattiin alaa doolaara biiliyoona 2.2 kan argatte yoo ta’u, raawwiin kun bara darbe yeroo walfakkaataa irraa dhibbeentaa 18 ol ta’uu eeraniiru.
Bu’aan kun kan argame Itoophiyaatti dhaabbileen 129 dameelee adda addaa irratti bobba’uuf erga dhufanii booda. Invastaroota kunneen irra caalaa dameewwan qorichaa, huccuu, gogaa fi gogaa, indaastirii keemikaalaa fi dameelee biroo irratti bobba’aniiru.
EIC invastimantii hawwachuu, jajjabeessuu fi deeggaruun akkasumas invastaroota biyyoota adda addaa irraa dhufan gara biyyattii keessatti invastimantii akka hojjetan hawwachuuf dammaqinaan hojjechaa tureera. Komishinichi namoota fedhii qabaniifi invastaroota biyyoota addunyaa adda addaa irraa dhufan jajjabeessuun hojii dinqisiisaa hojjeteera.
Haaluma kanaan Chaayinaa, Hindii, Awurooppaa fi kutaalee addunyaa biroo irraa invastaroonni lakkoofsi isaanii guddaa ta’e daldalaaf gara Itoophiyaa dhufu. “Tibbana Paakistaan irraa jila 71 simannee, carraa invastimantii Itiyoophiyaa guddisuuf tattaaffii cimaa taasiftee jirti. Invastaroota biyyoota adda addaa irraa dhufan amansiisuudhaan gabaa Itoophiyaa akka qoratan tattaaffiin taasifamaa jira.”
Invastimantii guddisuun dhimma yeroo tokkotti galma gahuu danda’u osoo hin taane, qindoomina qooda fudhattoota hedduu kan barbaadu waan ta’eef, dippilomaatotaa fi ambaasaaddaroota Itoophiyaa bakka bu’anii biyyoota adda addaa waliin hojjetamaa jira. Akkasumas Itiyoophiyaan Afrikaa keessatti bakka invastimantii filatamaa taasisuuf tattaaffiin taasifamaa jiraachuu Obbo Taarikuu beeksisaniiru
